Viết Chương Trình Đầu Tiên Với PHP: Hướng Dẫn Dành Cho Người Mới Bắt Đầu 2025

Bài Tập Thực Hành Lập Trình PHP Cơ Bản: 4 Chương Trình Đầu Tiên (Chi Tiết)

Trong phần này, chúng ta sẽ đi sâu vào phân tích và giải thích chi tiết từng chương trình nhỏ – cực kỳ phù hợp với những ai đang bắt đầu học lập trình PHP từ con số 0. Mỗi bài tập không chỉ giúp bạn hiểu cú pháp PHP, mà còn hình thành tư duy lập trình từng bước rõ ràng.

📘 Tài nguyên học tập khuyến nghị:

• PHP Manual chính thức (php.net)
• W3Schools PHP Tutorial
• FreeCodeCamp – PHP for Beginners (YouTube)

🔹 Bài 1: In Bảng Cửu Chương Của 5

Bảng cửu chương là bài tập điển hình giúp bạn làm quen với vòng lặp trong PHP.

<?php
for ($i = 1; $i <= 10; $i++) {
  $ket_qua = 5 * $i;
  echo "5 x $i = $ket_qua<br>";
}
?>

✅ Giải thích chi tiết:

• for ($i = 1; $i <= 10; $i++): Vòng lặp chạy từ 1 đến 10.
• Trong mỗi lần lặp, $ket_qua = 5 * $i tính tích của 5 và số hiện tại.
• echo dùng để in từng dòng kết quả.
• <br> là thẻ HTML xuống dòng – cần thiết nếu bạn chạy trên trình duyệt.

💡 Mở rộng:

Bạn có thể dùng vòng lặp lồng nhau để in toàn bộ bảng cửu chương từ 1 đến 10.

🔹 Bài 2: Kiểm Tra Năm Nhuận

Đây là bài giúp bạn nắm vững câu lệnh điều kiện if…else và tư duy logic.

<?php
$nam = 2024;

if (($nam % 4 == 0 && $nam % 100 != 0) || $nam % 400 == 0) {
  echo "$nam là năm nhuận.";
} else {
  echo "$nam không phải là năm nhuận.";
}
?>

✅ Giải thích chi tiết:

• % là phép chia lấy dư.
• Một năm là năm nhuận nếu:
  • Chia hết cho 4 và không chia hết cho 100, hoặc chia hết cho 400.
• Sử dụng toán tử logic &&, || để kết hợp điều kiện.

💡 Mở rộng:

Cho phép người dùng nhập năm qua form để kiểm tra động hơn:

<form method="get">
  Nhập năm: <input type="number" name="nam">
  <input type="submit">
</form>

<?php
if (isset($_GET['nam'])) {
  $nam = $_GET['nam'];
  if (($nam % 4 == 0 && $nam % 100 != 0) || $nam % 400 == 0) {
    echo "$nam là năm nhuận.";
  } else {
    echo "$nam không phải là năm nhuận.";
  }
}
?>

🔹 Bài 3: Tính Tổng Các Số Từ 1 Đến n

<?php
$n = 100;
$tong = 0;

for ($i = 1; $i <= $n; $i++) {
  $tong += $i;
}

echo "Tổng từ 1 đến $n là: $tong";
?>

✅ Giải thích chi tiết:

• $tong = 0: Biến khởi tạo để lưu trữ tổng.
• for ($i = 1; $i <= $n; $i++): Lặp từ 1 đến $n.
• $tong += $i: Cộng dồn các số vào biến tổng.
• Kết quả được in ra cuối cùng.

💡 Mở rộng:

• Cho phép người dùng nhập $n từ form.
• So sánh hiệu suất giữa vòng lặp và công thức toán học: ($n * ($n + 1)) / 2

🔹 Bài 4: Tạo Form Nhập Tên Và In Lời Chào

Việc xử lý biểu mẫu là bước đầu giúp bạn tiếp cận với tương tác người dùng – máy chủ.

📄 File HTML (index.html):

<form action="chao.php" method="get">
  Nhập tên của bạn: <input type="text" name="ten">
  <input type="submit" value="Gửi">
</form>

🖥️ File PHP (chao.php):

<?php
if (isset($_GET['ten'])) {
  $ten = htmlspecialchars($_GET['ten']);
  echo "Xin chào, $ten!";
} else {
  echo "Vui lòng nhập tên.";
}
?>

✅ Giải thích chi tiết:

• method="get": Dữ liệu gửi đi thông qua URL.
• $_GET['ten']: Truy xuất dữ liệu được gửi từ form.
• htmlspecialchars(): Hàm bảo mật để chống chèn mã độc (XSS).
• isset(): Kiểm tra biến có tồn tại hay không – tránh lỗi.

💡 Mở rộng:

• Dùng POST thay vì GET để dữ liệu không hiển thị trên thanh địa chỉ.
• Tạo thêm field nhập tuổi và in ra thông tin đầy đủ.

Luyện Tập Thêm: Nâng Cấp Kiến Thức Từng Ngày

Dưới đây là một số bài bạn có thể luyện tập thêm:

• Viết chương trình in bảng cửu chương từ 1 đến 10.
• Tính giai thừa của một số nguyên dương n.
• Kiểm tra số nguyên tố.
• Tính tổng các số chẵn từ 1 đến n.
• Tạo máy tính cộng/trừ/nhân/chia đơn giản bằng form PHP.

Mỗi bài bạn nên:

• Viết trước bằng tay hoặc pseudocode.
• Chạy thử với nhiều giá trị khác nhau.
• Tự thử thêm chức năng: kiểm tra đầu vào, bảo mật, giao diện.

Tổng Kết: Lập Trình PHP Là Một Hành Trình Dễ Dàng Nếu Bạn Bắt Đầu Tốt

Việc viết các chương trình cơ bản sẽ giúp bạn hiểu được:

• Cách hoạt động của vòng lặp, điều kiện, biến.
• Cách hiển thị dữ liệu ra màn hình.
• Cách nhận dữ liệu từ người dùng qua form HTML.
• Tư duy xử lý logic trong các tình huống thực tế.

Hãy luyện tập mỗi ngày – chỉ cần 1 chương trình nhỏ mỗi ngày trong 1 tháng, bạn sẽ thành thạo lập trình PHP cơ bản và tự tin bước sang các phần nâng cao hơn như:

• Kết nối cơ sở dữ liệu (MySQL)
• Xử lý form nâng cao, validate dữ liệu
• Làm mini project như: sổ liên lạc, danh bạ, máy tính web

📩 Theo dõi blog để nhận thêm bài hướng dẫn học lập trình PHP, cập nhật tài liệu, mã nguồn thực tế và các khóa học miễn phí!

🔗 Tham khảo thêm: [Cài Đặt Môi Trường PHP Trên Máy Tính] | [Hiểu Cú Pháp PHP Cơ Bản Trong 15 Phút]

Học lập trình PHP bắt đầu từ việc hiểu từng dòng mã đơn giản – hãy kiên trì, bạn sẽ chinh phục được cả thế giới Backend!